The Demopædia Encyclopedia on Population is under heavy modernization and maintenance. Outputs could look bizarre, sorry for the temporary inconvenience

Wielojęzyczny słownik demograficzny (Polski - pierwsze wydanie z 1966)

33

Z Demopædia
Skocz do: nawigacja, szukaj



retour à Strona główna | Przedmowa | Indeks
Rozdział | Wstęp | Pojęcia ogólne Indeks 1 | Opracowanie danych statystyki demograficznej indeks 2 | Rozmieszczenie i struktura ludności indeks 3 | Umieralność i chorobowość indeks 4 | Małżeństwa indeks 5 | Urodzenia indeks 6 | Ruch ludności i reprodukcja ludności indeks 7 | Migracje indeks 8 | Demografia ekonomiczna i społeczna indeks 9
Section | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 20 | 21 | 22 | 23 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 40 | 41 | 42 | 43 | 50 | 51 | 52 | 60 | 61 | 62 | 63 | 70 | 71 | 72 | 80 | 81 | 90 | 91 | 92 | 93

33

330

Mieszkańców kraju można podzielić na obywateli1 danego państwa i obcokrajowców2, którzy mogą być obywatelami innego państwa lub osobami nie posiadającymi obywatelstwa3 żadnego kraju. Słowo narodowość4 jest czasami używane jako synonim obywatelstwa; wynika stąd potrzeba rozróżnienia narodowości politycznej4 i narodowości etnicznej5 (por. 333).

331

Przez naturalizację1 obcokrajowiec (330-2) uzyskuje prawa obywatela (330-1) kraju, w którym zamieszkuje i staje się obywatelem naturalizowanym2. W niektórych krajach odbywa się to przez akt nadania naturalizaćji3; niekiedy przewidziana jest możliwość cofnięcia naturalizacji4 (por. 330-4), w wyniku czego następuje utrata obywatelstwa5. Klasyfikacja mieszkańców według narodowości może się skomplikować w przypadku podwójnego obywatelstwa6. Wśród obcokrajowców rozróżnia się czasami obcokrajowców zamieszkałych7, którzy stale zamieszkują w kraju i obcokrajowców przyjezdnych8, którzy przebywają w kraju tylko przez stosunkowo krótki okres czasu.

332

Ludzi urodzonych w danym kraju nazywa się krajowcami1 na tym obszarze. Autochtonami2, tubylcami2 lub ludnością miejscową2 nazywa się ludzi, mieszkających na obszarze, na którym ich przodkowie zamieszkiwali od bardzo dawnych czasów. Statystyka odróżnia czasem osoby urodzone w kraju3 i osoby urodzone za granicą4.

333

W antropologii słowo rasa1 oznacza bądź kategorię ludzi mających pewne wspólne cechy fizyczne, dziedziczne albo uważane za dziedziczne, bądź ogół ludzi należących do takiej kategorii. Wyrażenie grupa etniczna2 oznacza naturalną grupę istot ludzkich, wykazujących między sobą pewne podobieństwo fizyczne, językowe lub kulturowe. Słowo naród3 oznacza zazwyczaj ogół ludzi związanych wspólną przeszłością historyczną i mówiących tym samym językiem. Grupy żyjące na obszarze jakiegoś kraju, ale wykazujące znaczne odrębności w porównaniu z większością mieszkańców tego kraju, stanowią mniejszości4, np. mniejszość etniczną4, mniejszość narodową4 (por. 305-2 i 330-5)r mniejszość językową4 (por. 340-1).

334

Niektóre kraje w opracowaniach statystycznych klasyfikują ludzi na podstawie koloru1 ich skóry. Rozróżnia się najczęściej ludność białą2 i ludność kolorową3. Czasem wyodrębnia się osoby zrodzone z małżeństw mieszanych4, czyli w wyniku skrzyżowania ras (333-1) różnych kolorów4, w oddzielną kategorię etniczną, np. metysów5.

  • 4. Przeciwieństwem mieszania się jest segregacja (814-5), która polega na tym, że ogranicza się lub zakazuje kontaktów między niektórymi grupami etnicznymi (333-2) żyjącymi na tym samym terytorium.

* * *

retour à Strona główna | Przedmowa | Indeks
Rozdział | Wstęp | Pojęcia ogólne Indeks 1 | Opracowanie danych statystyki demograficznej indeks 2 | Rozmieszczenie i struktura ludności indeks 3 | Umieralność i chorobowość indeks 4 | Małżeństwa indeks 5 | Urodzenia indeks 6 | Ruch ludności i reprodukcja ludności indeks 7 | Migracje indeks 8 | Demografia ekonomiczna i społeczna indeks 9
Section | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 20 | 21 | 22 | 23 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 40 | 41 | 42 | 43 | 50 | 51 | 52 | 60 | 61 | 62 | 63 | 70 | 71 | 72 | 80 | 81 | 90 | 91 | 92 | 93