The Demopædia Encyclopedia on Population is under heavy modernization and maintenance. Outputs could look bizarre, sorry for the temporary inconvenience

Wielojęzyczny słownik demograficzny (Polski - pierwsze wydanie z 1966)

91

Z Demopædia
Skocz do: nawigacja, szukaj



retour à Strona główna | Przedmowa | Indeks
Rozdział | Wstęp | Pojęcia ogólne Indeks 1 | Opracowanie danych statystyki demograficznej indeks 2 | Rozmieszczenie i struktura ludności indeks 3 | Umieralność i chorobowość indeks 4 | Małżeństwa indeks 5 | Urodzenia indeks 6 | Ruch ludności i reprodukcja ludności indeks 7 | Migracje indeks 8 | Demografia ekonomiczna i społeczna indeks 9
Section | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 20 | 21 | 22 | 23 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 40 | 41 | 42 | 43 | 50 | 51 | 52 | 60 | 61 | 62 | 63 | 70 | 71 | 72 | 80 | 81 | 90 | 91 | 92 | 93

91

910

Eugenika1 jest dyscypliną, której przedmiotem jest poszukiwanie i wprowadzanie w życie metod zmierzających do ulepszenia jakościowego ludności poprzez działanie dziedziczności2, tzn. przy wykorzystaniu właściwości jednostek polegającej na przekazywaniu niektórych cech swoim dzieciom. To przekazywanie odbywa się za pośrednictwem genów3, które dzieci dziedziczą po swoich rodzicach. Nauka zajmująca się przenoszeniem genów i cech, których są one nosicielami, nazywa się genetyką4 (por. 103-4).

911

Usiłowano rozróżniać cechy dziedziczne1, które mogą być przekazywane przez dziedziczenie, i cechy nabyte2, które nie przenoszą się w taki sposób. Obecnie uważa się, że różnica między tymi dwoma rodzajami cech jest tylko względna, ponieważ większość cech fenotypicznych3, tzn. cech, jakie się obserwuje, wynika z wzajemnego oddziaływania czynników genotypicznych4, tj. przekazanych za pośrednictwem genów (910-3), i czynników otoczenia. Dominującymi5 genami nazywa się te, których obecność przejawia się u wszystkich jednostek będących ich nosicielami, a recesywnymi6 — geny, które nie posiadają tej właściwości. Cechą letalną7 nazywa się cechę pociągającą za sobą przedwczesną śmierć produktu poczęcia (602-6), który zazwyczaj nie jest donoszony (por. 605-1). Geny podlegają czasem nagłym i przypadkowym zmianom, zwanym mutacjami8. Panmiksja9 jest to tworzenie się związków (501-3) niezależnie od wszelkiej przynależności do grup genetycznych.

912

W polityce eugenicznej rozróżnia sią czasem eugenikę pozytywną1, mającą na celu zwiększanie liczby osób, o których się uważa, że mają cechy pożądane, i eugenikę negatywną2, zmierzającą do ograniczenia reprodukcji osób, które mogłyby przekazać cechy niepożądane, czyli dziedziczne upośledzenia3. Poświęcono wiele uwagi sprawie sterylizacji eugenicznej4, tzn. sterylizacji osób, które mogłyby przekazać swojemu potomstwu cechy niepożądane. Przeciwstawiano się takim metodom zarówno ze względów moralnych, jak też z powodu stosunkowo niewielkiej skuteczności w zmniejszaniu częstości genów recesywnych (911-6). Spośród proponowanych środków można wymienić badania przedślubne5; ma to na celu poinformowanie osób zamierzających wstąpić w związki małżeńskie o prawdopodobnej jakości ich potomstwa i zapobieżenie małżeństwom dysgenicznym6, tj. takim, które mogłyby wydać na świat potomstwo upośledzone.

* * *

retour à Strona główna | Przedmowa | Indeks
Rozdział | Wstęp | Pojęcia ogólne Indeks 1 | Opracowanie danych statystyki demograficznej indeks 2 | Rozmieszczenie i struktura ludności indeks 3 | Umieralność i chorobowość indeks 4 | Małżeństwa indeks 5 | Urodzenia indeks 6 | Ruch ludności i reprodukcja ludności indeks 7 | Migracje indeks 8 | Demografia ekonomiczna i społeczna indeks 9
Section | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 20 | 21 | 22 | 23 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 40 | 41 | 42 | 43 | 50 | 51 | 52 | 60 | 61 | 62 | 63 | 70 | 71 | 72 | 80 | 81 | 90 | 91 | 92 | 93