The Demopædia Encyclopedia on Population is under heavy modernization and maintenance. Outputs could look bizarre, sorry for the temporary inconvenience

Wielojęzyczny słownik demograficzny (Polski - pierwsze wydanie z 1966)

31

Z Demopædia
Skocz do: nawigacja, szukaj



retour à Strona główna | Przedmowa | Indeks
Rozdział | Wstęp | Pojęcia ogólne Indeks 1 | Opracowanie danych statystyki demograficznej indeks 2 | Rozmieszczenie i struktura ludności indeks 3 | Umieralność i chorobowość indeks 4 | Małżeństwa indeks 5 | Urodzenia indeks 6 | Ruch ludności i reprodukcja ludności indeks 7 | Migracje indeks 8 | Demografia ekonomiczna i społeczna indeks 9
Section | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 20 | 21 | 22 | 23 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 40 | 41 | 42 | 43 | 50 | 51 | 52 | 60 | 61 | 62 | 63 | 70 | 71 | 72 | 80 | 81 | 90 | 91 | 92 | 93

31

310

W praktyce opisów ludności (202-1) ustaliło się rozróżnienie między ludnością zamieszkałą1 lub ludnością danego terytorium, która składa się z osób stale mieszkających na tym terytorium, a ludnością obecną2, obejmującą wszystkie osoby, które w dniu spisu znajdowały się na danym terytorium. Ludność zamieszkała składa się z ogółu obecnych3 w miejscu ich stałego zamieszkania w dniu spisu oraz z osób czasowo nieobecnych4 w miejscu swojego stałego zamieszkania. Ludność obecna składa się z ogółu obecnych osób stale zamieszkałych na danym terytorium i z osób czasowo obecnych5 na tym terytorium w dniu spisu. Te dwa sposoby liczenia ludności (101-3) nie prowadzą do tych samych wyników, nawet dla ogółu ludności kraju. Jako miejsce zamieszkania6 danej osoby rozumie się miejsce, w którym zazwyczaj mieszka. Ze względów administracyjnych osoby, które żyją razem w większych kolektywach, spisuje się czasem oddzielnie, np. uczniów w internatach, wojsko w koszarach, więźniów itd. Osoby te stanowią ludność w pomieszczeniach zbiorowych7. Zazwyczaj specjalne przepisy regulują spisywanie osób bez stałego miejsca zamieszkania8 lub włóczęgów8.

311

W statystyce demograficznej nadaje się zazwyczaj terminom wieś1 i miasto2 pewne określone znaczenie, w oparciu o klasyfikację miejscowości na podstawie określonych kryteriów, różnych w poszczególnych krajach, np.: ogólnej liczby ludności, wielkości aglomeracji centralnej, proporcji ludności utrzymującej się z rolnictwa (359-2) itd. Gdy pewne terytorium jest w całości podzielone na gminy, nazywa się zazwyczaj umownie ludnością wiejską3 i ludnością miejską4 tego terytorium odpowiednio ogół ludności gmin wiejskich i ogół ludności gmin miejskich.

312

Zagęszczenie ludności1 mierzy się najczęściej za pomocą gęstości zaludnienia2, obliczanej jako iloraz liczby mieszkańców przez powierzchnię terytorium, na którym zamieszkują. Wielkość tę wyraża się zazwyczaj w osobach na kilometr kwadratowy albo na hektar, gdy zaludnienie jest bardzo gęste, szczególnie w aglomeracjach. Rozproszenie ludności3 zależy od tego osadnictwa4, od wielkości aglomeracji i ich wzajemnych odległości. Rozważa się czasami centrum ludności5 danego terytorium; położenie takiego centrum wyznacza się jako środek ciężkości, nadając jednakową wagę wszystkim osobom wchodzącym w skład danej ludności.

313

Gdy chodzi o porównania zagęszczenia ludności (312-1) różnych terytoriów z punktu widzenia innych czynników, poza samą tylko powierzchnią, oblicza się czasem porównywalne wskaźniki gęstości1. Istnieją różne wskaźniki tego rodzaju, z których wymienimy gęstość zaludnienia na jednostkę użytków rolnych2 i gęstość ludności rolniczej na jednostkę użytków rolnych3. Czasami wskaźniki te opierają się na powierzchni ziemi ornej4, a nie na powierzchni użytków rolnych5. Zagęszczenie można wyrazić również jako stosunek liczby ludności do całości zasobów gospodarczych; można rozpatrywać z tego punktu widzenia maksymalną potencjalną gęstość6. W teorii ludności stosowane jest pojęcie gęstości optymalnej7, tj. takiej gęstości, przy której dochód realny na głowę mieszkańca byłby najwyższy.

* * *

retour à Strona główna | Przedmowa | Indeks
Rozdział | Wstęp | Pojęcia ogólne Indeks 1 | Opracowanie danych statystyki demograficznej indeks 2 | Rozmieszczenie i struktura ludności indeks 3 | Umieralność i chorobowość indeks 4 | Małżeństwa indeks 5 | Urodzenia indeks 6 | Ruch ludności i reprodukcja ludności indeks 7 | Migracje indeks 8 | Demografia ekonomiczna i społeczna indeks 9
Section | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 20 | 21 | 22 | 23 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 40 | 41 | 42 | 43 | 50 | 51 | 52 | 60 | 61 | 62 | 63 | 70 | 71 | 72 | 80 | 81 | 90 | 91 | 92 | 93