The Demopædia Encyclopedia on Population is under heavy modernization and maintenance. Outputs could look bizarre, sorry for the temporary inconvenience

Wielojęzyczny słownik demograficzny (Polski - pierwsze wydanie z 1966)

52

Z Demopædia
Skocz do: nawigacja, szukaj



retour à Strona główna | Przedmowa | Indeks
Rozdział | Wstęp | Pojęcia ogólne Indeks 1 | Opracowanie danych statystyki demograficznej indeks 2 | Rozmieszczenie i struktura ludności indeks 3 | Umieralność i chorobowość indeks 4 | Małżeństwa indeks 5 | Urodzenia indeks 6 | Ruch ludności i reprodukcja ludności indeks 7 | Migracje indeks 8 | Demografia ekonomiczna i społeczna indeks 9
Section | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 20 | 21 | 22 | 23 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 40 | 41 | 42 | 43 | 50 | 51 | 52 | 60 | 61 | 62 | 63 | 70 | 71 | 72 | 80 | 81 | 90 | 91 | 92 | 93

52

520

Częstość małżeństw mierzy się współczynnikami małżeństw1, z których należy wyróżnić przede wszystkim współczynnik surowy małżeństw2, obliczany bądź jako stosunek ogólnej liczby zawartych małżeństw do całkowitej liczby ludności w danym okresie, bądź jako stosunek liczby riowożeńców (505-4) do całkowitej liczby ludności. Druga wielkość jest oczywiście dokładnie dwa razy wyższa od pierwszej.

521

Analizuje się odrębnie częstość małżeństw mężczyzn1 i częstość małżeństw kobiet2. Współczynnik małżeństw według płci3 oblicza się zazwyczaj w oparciu o odpowiednią liczbę osób podlegających ryzyku (134-2) dla każdej płci oddzielnie. Rozróżnia się zazwyczaj współczynnik pierwszych małżeństw4, który jest stosunkiem liczby kawalerów i panien (515-3, 515-4) zawierających związki małżeńskie — odpowiednio — do całkowitej liczby kawalerów i panien, oraz współczynnik powtórnych małżeństw5, który wiąże liczbę powtórnych małżeństw z całkowitą liczbą osób owdowiałych i rozwiedzionych. Oblicza się zazwyczaj współczynniki małżeństw według wieku6, w oparciu o liczby osób zdolnych do małżeństwa w poszczególnych grupach wieku. Oblicza się często również przeciętny wiek nowożeńców7.

522

Współczynniki małżeństw według wieku (521-6) zestawia się czasem w postaci tablicy częstości małżeństw1, podobnej do tablicy wymieralności (431-1), w braku dostatecznych danych tablice te zawierają często tylko szeregi współczynników okolicznościowych dla kolejnych roczników wieku, czasem tylko dla osób wolnych (515-2), a czasem dla różnych kategorii osób zdolnych do małżeństwa. Tablica częstości małżeństw brutto1 przedstawia historię grupy mężczyzn lub kobiet (116-2), którzy osiągnęli minimalny wiek małżeński i których liczba maleje zgodnie z danymi współczynnikami małżeństw według wieku, przy założeniu, że nie ma zgonów. Można obliczać funkcje analogiczne jak dla tablic wymieralności, np. prawdopodobieństwo małżeństwa2 w wieku od x do x+1 czy liczby osób wolnych3 w różnym wieku. Tablica częstości małżeństw netto4 uwzględnia zarówno współczynniki zgonów, jak też współczynniki małżeństw. Nazywa się ją tablicą dwojakiej eliminacji5, populacja złożona z osób wolnych maleje bowiem zarówno z powodu zgonów, jak też z powodu małżeństw. Najważniejsze funkcje w tablicy częstości małżeństw netto są następujące: liczba dożywających osób wolnych6, które pozostają przy życiu i w stanie wolnym w wieku x; liczba dożywających osób spoza grupy wolnych7 w wieku x, którzy zawarli związki małżeńskie przed osiągnięciem wieku x; prawdopodobieństwo przeżycia w stanie wolnym8 przez pewien okres, zazwyczaj roczny. Na podstawie tablic częstości małżeństw brutto i częstości małżeństw netto można obliczyć dalsze trwanie życia w stanie wolnym9 dla osób danego wieku.

523

Współczynnik rozwodów1 można obliczać w rozmaity sposób. Surowy współczynnik rozwodów2 równa się stosunkowi liczby rozwodów do średniej liczby ludności w danym okresie. Oblicza się czasem stosunek liczby rozwodów do liczby istniejących małżeństw; wielkość tę można nazwać surowym współczynnikiem rozwodów wśród ludności w stanie małżeńskim3. W zasadzie współczynnik rozwodów należy obliczać jako stosunek liczby rozwodów w danym okresie do liczby małżeństw, które podlegały ryzyku (134-2) rozwodu w tym okresie. Nie ma jednak ustalonej terminologii. Jeżeli rozwody są zestawiane według wieku osób rozwiedzionych lub według czasu trwania małżeństwa, to można obliczyć współczynniki rozwodów według wieku4 albo współczynniki rozwodów według czasu trwania małżeństw5. Innym wskaźnikiem częstości rozwodów jest stosunek liczby rozwodów do nowo zawartych małżeństw6.

524

Gdy istnieją potrzebne dane statystyczne, można obliczać współczynniki rozwiązywania małżeństw1, które podają dla każdej płci oddzielnie prawdopodobieństwo rozwiązania się małżeństwa przez zgon lub rozwód przy określonej kombinacji: wieku w chwili zawierania małżeństwa2, różnicy wieku między małżonkami3 i czasu trwania małżeństwa4. Te współczynniki można układać w różnego rodzaju tablice rozwiązywania małżeństw5.


* * *

retour à Strona główna | Przedmowa | Indeks
Rozdział | Wstęp | Pojęcia ogólne Indeks 1 | Opracowanie danych statystyki demograficznej indeks 2 | Rozmieszczenie i struktura ludności indeks 3 | Umieralność i chorobowość indeks 4 | Małżeństwa indeks 5 | Urodzenia indeks 6 | Ruch ludności i reprodukcja ludności indeks 7 | Migracje indeks 8 | Demografia ekonomiczna i społeczna indeks 9
Section | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 20 | 21 | 22 | 23 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 40 | 41 | 42 | 43 | 50 | 51 | 52 | 60 | 61 | 62 | 63 | 70 | 71 | 72 | 80 | 81 | 90 | 91 | 92 | 93