The Demopædia Encyclopedia on Population is under heavy modernization and maintenance. Outputs could look bizarre, sorry for the temporary inconvenience

Wielojęzyczny słownik demograficzny (Polski - pierwsze wydanie z 1966)

Demopædia:O Demopædia

Z Demopædia
Skocz do: nawigacja, szukaj


Historia

Rozwijanie serii wielojęzycznych encyklopedycznych słowników demograficznych jest jednym z najdłużej trwających projektów w historii naszej dyscypliny. I jednym z najbardziej owocnych. W pierwszej połowie lat 60. Biuro Populacji Organizacji Narodów Zjednoczonych zgromadziło zespół wspaniałych specjalistów, by ostatecznie przedstawić stan demografii w słowniku w językach urzędowych Organizacji. Dwie dekady później Biuro połączyło siły z IUSSP (Międzynarodowa Unia Badań Ludnościowych), by zaktualizować publikację stanowiącą już powszechny punkt odniesienia w tej dziedzinie. Naukowcy i wykładowcy z wielu krajów dołączyli do projektu, choćby nieformalnie, poprzez dostosowanie swoich narodowych modułów do standardów ONZ/IUSSP. W rezultacie społeczność międzynarodowa zyskała do dyspozycji wystandaryzowaną serię 14 encyklopedycznych słowników demograficznych. Niemniej w praktyce okazuje się, że nakłady modułów wszystkich języków się wyczerpały i prawdopodobnie jedynie kilka bibliotek na całym świecie posiada pełen komplet.

Dlaczego on-line?

Wielojęzyczny encyklopedyczny słownik demograficzny w Internecie stał się powszechnie dostępny. Pojęcia demograficzne, ich znaczenie oraz wszelkie odsyłacze są teraz o dwa kliknięcia od studentów, nauczycieli, naukowców, ekspertów rządowych, dziennikarzy oraz działaczy organizacji pozarządowych. Możliwe jest znalezienie wytłumaczenia dla danego pojęcia w waszym języku zawodowym. Wielojęzyczny słownik pomaga wam również uchwycić przedmiot rozważań w specjalistycznych tekstach w innych językach.

Funkcjonalność

Oprócz możliwości oferowanych przez elektroniczne wersje jak wyszukiwanie i nawigacja, wielojęzyczny encyklopedyczny słownik demograficzny jest książką zorganizowaną w rozdziały tematyczne, którą można czytać po kolei. Można również przechodzić między różnymi językami słownika, czytać online, pobierać i drukować: wszyscy właściciele praw autorskich umożliwili nam korzystanie z tych opcji. Moduły językowe mają wbudowane indeksy, które umożliwiają łatwą nawigację i przechodzenie do odnośników. Platforma Wiki zapewnia wszechstronne narzędzia do dalszego rozwoju. Specjaliści mogą publikować swoje uzupełnienia i poprawki online oraz wspólnie je omawiać.

Co dalej

Wiedza demograficzna poczyniła ogromny postęp od ostatnich opublikowanych wydań Słownika. Wydaje się, że konieczna jest aktualizacja w zakresie struktury oraz treści. Dokonanie tego w tradycyjnej formie bezpośrednich paneli oraz warsztatów byłoby ciężkie do przeprowadzenia. Opracowanie online wznowionego wydania wielojęzycznego encyklopedycznego słownika demograficznego powinno być skuteczne oraz umożliwić szeroką współpracę ekspertów. Demopaedia będzie gospodarzem tego projektu. Demopaedia ma także potencjał stać się platformą wymiany oraz budowania rozległej bazy wiedzy o demografii i naukach ludnościowych. Naszą wizją jest rozległa i stale się rozwijająca encyklopedia na temat populacji, służąca społeczności międzynarodowej, korzystająca z napływu pomysłów i tekstów.

Jak używać Demopædii

Szukając pojęcia lub wyrażenia demograficznego

Podstawowy URL (adres internetowy) Demopædii to http://demopaedia.org. Ze strony głównej można przejść do poszukiwania terminu lub wyrażenia oraz wybrać język: szukanie będzie się odbywać w pełnym tekście drugiego (ostatniego) wydania Wielojęzycznego Słownika Demograficznego w wybranym języku. Dla języka arabskiego szukanie będzie się odbywać w zakresie strony wiki: ar-ii.demopaedia.org.

Przynajmniej dwa rodzaje odnośników mogą być wskazane:

  • bądź przez numerowaną stronę, jak 101, 112 itd., co odpowiada konkretnej sekcji Wielojęzycznego Słownika Demograficznego. Osoby przyzwyczajone do dawnych drukowanych wydań są dobrze zaznajomieni z tą specyficzną, lecz skuteczną metodą;
  • bądź odnośnik do strony o podanej nazwie(jak Demografia), która zawiera szukane wyrażenie (czytaj poniżej).

Czytając książkę

Zaczynając od pierwszych numerowanych stron lub sekcji 10, będziesz czytać pierwszy paragraf (101) pierwszego rozdziału zatytułowanego Pojęcia ogólne.

Każdy paragraf (od 5 do 10 paragrafów) w sekcji (strona internetowa) opisuje demograficzną koncepcję używając innych podobnych terminów. Pojęcia pisane pismem pogrubionym są to pojęcia główne (zwanymi TextTerm), które powinny być przetłumaczone na każdy język. TextTerm jest jednoznacznie wskazany poprzez numer przypisu dolnego. To jednoznaczne wskazanie (numer paragrafu - numer przypisu dolnego), na przykład 101-1 dla Demografii, pozwala na łatwe przejścia między językami. Czasami, przypis dolny jest również używany do podawania szczegółów specyficznych dla danego języka lub kraju, choć w większości przypadków służy do nawigacji między różnymi wersjami językowymi. Proszę przeczytać przedmowę do oryginalnych drukowanych książek, by lepiej zrozumieć w jaki sposób słowniki zostały zbudowane.

Na górze i na dole każdej strony, pasek nawigacyjny ułatwia czytanie kolejnej numerowanej strony. Gdy pierwsze cyfry numerowanej strony zmieniają się, przechodzisz do nowego rozdziału. Dziewięć rozdziałów było dostępnych w drugiej edycji.

Jeśli potrzebujesz lub chcesz przeczytać stronę w innym dostępnym języku, musisz tylko kliknąć na link.

Możesz również dostać się do tekstu pierwszego wydania.

A z kolejnego wydania masz dostęp do każdego dostępnego języka tej samej edycji.

Czytając jedynie paragraf opisujący szukany termin

Jeśli twoja wyszukiwarka internetowa pochodzi z robota wyszukiwarki (crawler), prawdopodobnie nie będziesz odnosił się sensownie do numeru strony (10, 20, itp.), lecz do nazwystrony, takiej jakwspółczynnik dzietność dla przykładu. W tym przypadku będziesz mógł przeczytać paragraf, gdy współczynnik dzietności został określony w Wielojęzycznym Słowniku Demograficznym na odpowiedniej stronie.

Łatwy dostęp do innych tłumaczonych terminów

Jeśli chcesz bezpośrednio zobaczyć jak przetłumaczyć dowolny TextTerm tego samego paragrafu, możesz kliknąć w dynamiczne okno, żeby uzyskać dostęp do tabeli ze wszystkimi terminami. Z kolumny tabeli w dowolny języku możesz przejść do numerowanej strony wybranego języka.

Jak wymówić termin w innym języku

Na dole strony z nazwą (a nie - numerowanej strony) będziesz mieć dostęp do pliku audio nagranego przez demografów odpowiadającemu poprawnej wymowie. Jest to projekt w trakcie realizacji i wiele linków jest nadal pustych (czerwony link). nk).

Spis wszystkich stron z nazwami

Na samym dole strony będziesz mieć dostęp do listy wszystkich wymienionych stron podobnych do spisu treści w książkach drukowanych.

Dostęp do Wielojęzycznego Słownika Demograficznego bezpośrednio poprzez jego URL

Dostęp do numerowanych paragrafów drugiego wydania...

Jeśli chcesz uzyskać dostęp do paragrafu numer 632 arabskiego drugiego wydania, po prostu wpisz w URL numer strony (sekcji) poprzez wprowadzenie 63 (pierwsze dwa znaki) po wiki/ w adresie: http://ar-ii.demopaedia.org/wiki/63

... i pierwszego wydania ...

Jeśli chcesz uzyskać dostęp do tego samego paragrafu, ale w pierwszym wydaniu, po prostu wprowadź -i w miejsce -ii: http://ar-i.demopaedia/wiki/63 . Wiele sekcji zachowało numerację z pierwszych dwóch wydań, co może być interesujące rozważając rozwój języka oraz ogólnej koncepcji.

... a także w dowolnym języku

W celu uzyskania dostępu do tego samego paragrafu w innym języku, po prostu zmień dwie litery używając międzynarodowego angielskiego skrótu dla języków(ISO 639):

Lista językowych skrótów

Skrót Język
ar Arabski
cs Czeski
de Niemiecki
en Angielski
es Hiszpański
et Estoński
it Włoski
ja Japoński
fi Fiński
fr Francuski
pl Polski
pt Portugalski
ru Rosyjski
sv Szwedzki
zh Chiński

Dostęp bezpośrednio do pojęcia lub wyrażenia

Jeśli chcesz uzyskać dostęp do nazwanej strony bezpośrednio, bo wiesz, że to pojęcie lub wyrażenie należy do drugiego wydania angielskiego słwonika, po prostu wpisz http://en-ii.demopaedia.org/wiki/Age-specific fertility rates. Zauważ, że możesz wprowadzać spacje, co zostanie automatycznie przetworzone. Jeśli wyrażenia zawierają również akcenty lub cyrylicę lub chińskie lub arabskie znaki itd., wówczas wpisz je także do adresu URL, zostaną one zastąpione przez odpowiednie wartości Unicode w URL (niezbyt to ładne, ale przydaje się). Pamiętaj o wysyłaniu takich adresów URL poprzez Unicode (utf-8) w wiadomościach e-mail w celu zachowania niezmiennego ich wyglądu i aby mieć pewność, że będą działać po przesłaniu.


Dostęp do Otwartej Encyklopedii Ludnościowej

Każde pojęcie zdefiniowane jako pojęcie demograficzne lub wyrażenie demograficzne w Wielojęzycznym Słowniku Dmograficznym, które powinno być przetłumaczone na każdy język, będzie mieć swoją własną stronę w Otwartej Encyklopedii Ludnościowej.

Oryginalna definicja zawarta w którymś z dwóch wydań Wielojęzycznego Słownika Demograficznego jest (lub była w paragrafie nadpisanym w drugim wydaniu) punktem startu dla narzędzi multimedialnych Encyklopedii Ludnościowej.

Wielojęzyczny Słownik Demograficzny oferuje zarówno szeroki konsensus (terminologia ONZ z początku lat 50.), jak i przetłumaczenie na wiele języków (około 15). Jednocześnie nie posiada wady bycia nieaktualnym, starym (np. dla drugiego wydania francuskiego - 1981r.): niektóre sekcje czy nawet rozdziały powinny zostać napisane lub przeredagowane.

Ponadto Encyklopedia używała zawsze wykresów i rysunków, których zabrakło w drukowanej wersji Wielojęzycznego Słownika Demograficznego, a nowoczesna Encyklopedia może być multimedialna i może oferować animowaną grafikę lub pliki audio.

Używając darmowego oprogramowania funkdacji Wikimedia (nazywanej MediaWiki), Demopædia będzie oferowała takie same możliwości, zasady i ograniczenia jak Wikipedia.

Stąd też składnia różnych URL jest podobna do innych stron Wikipedii, tj. by usunąć odniesienie do konkretnego wydania, po prostu zostaw dwie litery ze skrótu językowego: http://en.demopaedia.org/wiki/Age-specific fertility rates

Dodatkowo składnia wiki z Demopædii jest dokładnie taka sama jak składnia Wikipedii.

Kiedy strona ruszy?

Strona Demopædii będzie po raz pierwszy uruchomiona przy okazji Międzynarodowej Konferencji Ludnościowej w Marakeszu na początku października 2009, a Otwarta Encyklopedia zostanie uruchomiona wyłącznie dla członków [http//iussp.org stowarzyszenia IUSSP] (pierwsza próba zostanie zaproponowana uczestnikom w Marakeszu).

Po zainstalowaniu różnych narzędzi w celu walki ze spamerami oraz aktami wandalizmu, strona będzie, mamy nadzieję, uruchomiona dla wszystkich ekspertów z zakresu badań ludnościowych.

Ujednolicone drugie wydanie słowników jako etap przejściowy

Od czasu szkolenia w Marakeszu, wiele pracy zostało zrobionej, by podnieść jakość zeskanowanych tekstów. Szczegółowe programu komputerowe za pomocą analizatorów składni sprawdzają teksty pierwszego i drugiego wydania w 12 lub 13 językach w celu wykrycia brakujących terminów w jednym lub innym języku.

Pierwsze analizy tych prac wskazują, że drugie wydanie nie było tak dokładne jak pierwsze. Pierwsze wydanie było wynikiem prac Komisji terminologii w połowie lat 50-tych, a drugie wydanie było najpierw wprowadzone w języku francuskim w 1981, a następnie przetłumaczone i dostosowane do angielskiego w 1982 oraz hiszpańskiego w 1985, niemieckiego w 1987 itd. aż do czeskiego w 2005.

Niektóre terminy, wyrażenia, a nawet całe paragrafy nie zostały przetłumaczone na angielski, lecz na hiszpański, arabski, niemiecki itd.. Kilka zdań i paragrafów zostało dodanych do angielskiego drugiego wydania, choć nigdy nie pojawiły się we francuskim drugim wydaniu, które już było wówczs opublikowane. Także hiszpańskie drugie wydanie zostało rozszerzone o kilka nowych terminów, które nie są przetłumaczone na żaden inny język poza arabskim.

Niemieckie drugie wydanie (1987) definiuje wiele nowocześniejszych terminów, które nie zostały przetłumaczone na żaden inny język.

Bieżącą propozycją (luty 2010) zespołu Demopædii jest przedyskutowanie możliwości ujednolicenia drugiego wydania przed uruchomieniem Otwartej Encyklopedii.

Wydania, które ukazały się drukiem po 1987, nie zostały rozszerzone o żadne nowe pojęcia, stąd naturalną granicą jest 1987 (niemieckie wydanie), choć harmonizacja trzech języków IUSSP może być ważnym krokiem.

W wielu językach poszczególnych wydań, numeracja pojęć różni się (nawet midyz francuskim i angielskim), głównie ze względu na błędy, choć czasem ze względu na brak tłumaczenia danego pojęcia. Zaletą metody pracy jest zwrócenie uwagi na brakujące pojęcia w celu zdecydowania czy słowo nie jest używane w tym języku czy też chodzi o przeoczenie.

Jedną z zalet takiego projektu o krótkim czasie będzie to, że wszystkie przydatne wydania z wersji wydrukowanych, które się już wyczerpały (angielski, francuski, hiszpański, niemiecki, arabski, japoński itd.), jak również cztery niedawno przetłumaczone wersje (rosyjski, chiński, włoski) będą dostępne w ujednoliconym drugi wydaniu, jako drukowana książka, które będzie można zamówić na stronie Demopaedii. Takie ładne próbki były dostępne na stoisku ONZ na konferencji Marakeszu. Będzie to także dobre ćwiczenie do trzeciego wydania ...




retour à Strona główna | Przedmowa
Rozdział | Wstęp | Pojęcia ogólne | Opracowanie danych statystyki demograficznej | Rozmieszczenie i struktura ludności | Umieralność i chorobowość | Małżeństwa | Urodzenia | Ruch ludności i reprodukcja ludności | Migracje | Demografia ekonomiczna i społeczna | Indeks
Section | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 20 | 21 | 22 | 23 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 40 | 41 | 42 | 43 | 50 | 51 | 52 | 60 | 61 | 62 | 63 | 70 | 71 | 72 | 80 | 81 | 90 | 91 | 92 | 93


retour à Strona główna | Przedmowa | Indeks
Rozdział | Wstęp | Pojęcia ogólne Indeks 1 | Opracowanie danych statystyki demograficznej indeks 2 | Rozmieszczenie i struktura ludności indeks 3 | Umieralność i chorobowość indeks 4 | Małżeństwa indeks 5 | Urodzenia indeks 6 | Ruch ludności i reprodukcja ludności indeks 7 | Migracje indeks 8 | Demografia ekonomiczna i społeczna indeks 9
Section | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 20 | 21 | 22 | 23 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 40 | 41 | 42 | 43 | 50 | 51 | 52 | 60 | 61 | 62 | 63 | 70 | 71 | 72 | 80 | 81 | 90 | 91 | 92 | 93