Wielojęzyczny słownik demograficzny (Polski - pierwsze wydanie z 1966)

93

930

Jako politykę ludnościową (104-2) rozumiemy poczynania władz publicznych zmierzające do oddziaływania na tendencje rozwoju ludności albo zasady mające stanowić podstawę dla takich poczynań. Rozróżnia się politykę popu-lacjonistyczną¹, mającą na celu zwiększenie liczby ludnością przyspieszenie tempa jej przyrostu albo zahamowanie faktycznego czy przewidywanego spadku ludności, czyli depo-pulacji², oraz politykę restrykcyjną³, zmierzającą do zahamowania przyrostu ludności albo do obniżenia tempa przyrostu. Przez politykę pronatalistyczną⁴ czy antynata-listyczną⁵ rozumiemy politykę zmierzającą do zwiększenia czy zmniejszenia rodności (601-1).

931

Spośród poczynań mających bezpośrednio zwiększyć rodność (601-1) lub zahamować jej spadek można wymienić przyznawanie specjalnych zasiłków¹ lub premii². Zasiłek jest to kwota wypłacana co pewien okres, gdy tylko osoba zainteresowana spełnia wymagane warunki. Premia jest to suma określonej wysokości, podejmowana jednorazowo lub kilkakrotnie. Zasiłki rodzinne³ są udzielane głowom rodzin (por. 115-1) z tytułu .dzieci będących na ich utrzymaniu (por. 635-4). Czasami przewiduje się ulgi podatkowe⁴ dla podatników mających liczną rodzinę. Inne korzyści pieniężne, jakie się czasem spotyka, to zapomogi porodowe⁵, przyznawane przy urodzeniu dziecka, zapomogi przedporodowe⁶, przyznawane kobietom w okresie ciąży i pożyczki małżeńskie⁷, przyznawane nowożeńcom, aby pomóc im w zakładaniu gospodarstwa domowego.

932

Na zjawiska demograficzne oddziaływa wiele innych poczynań, szczególnie te, które wiążą się z polityką mieszkaniową i ze zdrowiem publicznym¹. Wśród ostatnich wymienimy w szczególności tworzenie przychodni przedporodowych² oraz organów opieki nad matką³ i opieki nad dzieckiem⁴, których zadaniem jest dostarczanie pomocy w naturze, przewidzianej dla kobiet w ciąży, matek i dzieci.