The Demopædia Encyclopedia on Population is under heavy modernization and maintenance. Outputs could look bizarre, sorry for the temporary inconvenience
Wielojęzyczny słownik demograficzny (Polski - pierwsze wydanie z 1966)
51: Różnice pomiędzy wersjami
(Prof. dr Edward Rosset, Komitet nauk demograficznych 1966) |
(Prof. dr Edward Rosset, Komitet nauk demograficznych 1966) |
||
Linia 9: | Linia 9: | ||
=== 510 === | === 510 === | ||
− | {{TextTerm|Rozwiązanie małżeństwa|1|510|OtherIndexEntry=małzenstwa rozwiązanie}} (por. {{RefNumber|50|1|2}}) polega w zasadzie na zerwaniu wszystkich więzów prawnych wypływających z małżeństwa ({{RefNumber|50|1|5}}). Rozwiązanie małżeństwa usuwa w szczególności przeszkody, jakie istnienie małżeństwa mogłoby stawiać zawarciu nowego związku formalnego (por. {{RefNumber|50|2|3}}). Rozwiązanie małżeństwa może nastąpić wskutek zgonu jednego z małżonków ({{RefNumber|50|1|5}}); małżonek pozostały przy życiu nazywa się {{TextTerm|wdowcem|2|510|IndexEntry=wdowiec}} lub {{TextTerm|wdową|3|510|IndexEntry=wdowa}}, zależnie od płci. O osobach {{TextTerm|owdowiałych|4|510|IndexEntry=owdowiali}} mówi się, że żyją w stanie {{TextTerm|wdowieństwa|5|510|IndexEntry=wdowieństwo}}. | + | {{TextTerm|Rozwiązanie małżeństwa|1|510|OtherIndexEntry=małzenstwa rozwiązanie}} (por. {{RefNumber|50|1|-2}}) polega w zasadzie na zerwaniu wszystkich więzów prawnych wypływających z małżeństwa ({{RefNumber|50|1|-5}}). Rozwiązanie małżeństwa usuwa w szczególności przeszkody, jakie istnienie małżeństwa mogłoby stawiać zawarciu nowego związku formalnego (por. {{RefNumber|50|2|-3}}). Rozwiązanie małżeństwa może nastąpić wskutek zgonu jednego z małżonków ({{RefNumber|50|1|-5}}); małżonek pozostały przy życiu nazywa się {{TextTerm|wdowcem|2|510|IndexEntry=wdowiec}} lub {{TextTerm|wdową|3|510|IndexEntry=wdowa}}, zależnie od płci. O osobach {{TextTerm|owdowiałych|4|510|IndexEntry=owdowiali}} mówi się, że żyją w stanie {{TextTerm|wdowieństwa|5|510|IndexEntry=wdowieństwo}}. |
− | {{Note|1| {{NoteTerm|Małżeństwo rozwiązane}} — związek formalny ({{RefNumber|50|1|2}}) rozwiązany przez owdowienie lub rozwód ({{RefNumber|51|1|1}}).}} | + | {{Note|1| {{NoteTerm|Małżeństwo rozwiązane}} — związek formalny ({{RefNumber|50|1|-2}}) rozwiązany przez owdowienie lub rozwód ({{RefNumber|51|1|-1}}).}} |
− | {{Note|5| Niektóre społeczeństwa nie uznają powtórnych małżeństw wdów. W niektórych krajach wymagany jest pewien {{NoteTerm|okres wdowieństwa}}, wynoszący np. 300 dni od zgonu małżonka, aby uniknąć wątpliwości co do ojcostwa ({{RefNumber|11|4|6}}) dzieci pośmiertnych.}} | + | {{Note|5| Niektóre społeczeństwa nie uznają powtórnych małżeństw wdów. W niektórych krajach wymagany jest pewien {{NoteTerm|okres wdowieństwa}}, wynoszący np. 300 dni od zgonu małżonka, aby uniknąć wątpliwości co do ojcostwa ({{RefNumber|11|4|-6}}) dzieci pośmiertnych.}} |
=== 511 === | === 511 === | ||
− | W tych krajach, gdzie istnieją {{TextTerm|rozwody|1|511}}, rozwiązanie małżeństwa może nastąpić przez {{TextTerm|orzeczenie rozwodu|2|511|OtherIndexEntry=rozwodu orzeczenie}} dla jednego z małżonków. W niektórych krajach jeden z małżonków ({{RefNumber|50|1|5}}) może się {{TextTerm|wyrzec|3|511|IndexEntry=wyrzeczenie się (małżonka)}} drugiego. Osoby {{TextTerm|rozwiedzione|4|511|IndexEntry=rozwiedzione (osoby)}}, których małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód, nazywają się zależnie od płci {{TextTerm|rozwodnikami|5|511|IndexEntry=rozwodnik}} lub {{TextTerm|rozwódkami|6|511|IndexEntry=rozwódka}}. | + | W tych krajach, gdzie istnieją {{TextTerm|rozwody|1|511}}, rozwiązanie małżeństwa może nastąpić przez {{TextTerm|orzeczenie rozwodu|2|511|OtherIndexEntry=rozwodu orzeczenie}} dla jednego z małżonków. W niektórych krajach jeden z małżonków ({{RefNumber|50|1|-5}}) może się {{TextTerm|wyrzec|3|511|IndexEntry=wyrzeczenie się (małżonka)}} drugiego. Osoby {{TextTerm|rozwiedzione|4|511|IndexEntry=rozwiedzione (osoby)}}, których małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód, nazywają się zależnie od płci {{TextTerm|rozwodnikami|5|511|IndexEntry=rozwodnik}} lub {{TextTerm|rozwódkami|6|511|IndexEntry=rozwódka}}. |
=== 512 === | === 512 === | ||
− | W wielu krajach, między innymi w niektórych krajach, gdzie prawo przestrzega zasady {{TextTerm|nierozerwalności małżeństwa|1|512|IndexEntry=nierozerwalność małżeństwa|OtherIndexEntry=małżeństwa nierozerwalność}}, może jednak istnieć {{TextTerm|separacja prawna|2|512|OtherIndexEntry=prawna separacja}}, która pozwala rozluźnić więzy prawne między małżonkami ({{RefNumber|50|1|5}}), zwalniając ich w szczególności z obowiązku {{TextTerm|wspólnego zamieszkiwania|3|512|IndexEntry=wspólne zamieszkanie (małżonków)|OtherIndexEntry=zamieszkanie wspólne}}. Osoby, których małżeństwo zostało rozwiązane przez separację nazywa się {{TextTerm|separowanymi|4|512|IndexEntry=separowani|OtherIndexEntry=prawnie separowani}}. Rozwiązanie małżeństwa przez {{TextTerm|separację de facto|5|512|IndexEntry=separacja de facto}} lub {{TextTerm|porzucenie|6|512|IndexEntry=porzucenie (małżonka)}} jednego małżonka przez drugiego nie jest rzadkie w niektórych krajach. Tego rodzaju separowanych należy odróżnić od {{TextTerm|separowanych prawnie|4|512|2|IndexEntry=separowani prawnie}}. Małżeństwa, w których małżonkowie już nie zamieszkują wspólnie, ale które nie zostały prawnie rozwiązane, nazywa się {{TextTerm|małżeństwami rozłączonymi|7|512|IndexEntry=małzenstwa rozłączone|OtherIndexEntry=rozłączone małżeństwa}}. | + | W wielu krajach, między innymi w niektórych krajach, gdzie prawo przestrzega zasady {{TextTerm|nierozerwalności małżeństwa|1|512|IndexEntry=nierozerwalność małżeństwa|OtherIndexEntry=małżeństwa nierozerwalność}}, może jednak istnieć {{TextTerm|separacja prawna|2|512|OtherIndexEntry=prawna separacja}}, która pozwala rozluźnić więzy prawne między małżonkami ({{RefNumber|50|1|-5}}), zwalniając ich w szczególności z obowiązku {{TextTerm|wspólnego zamieszkiwania|3|512|IndexEntry=wspólne zamieszkanie (małżonków)|OtherIndexEntry=zamieszkanie wspólne}}. Osoby, których małżeństwo zostało rozwiązane przez separację nazywa się {{TextTerm|separowanymi|4|512|IndexEntry=separowani|OtherIndexEntry=prawnie separowani}}. Rozwiązanie małżeństwa przez {{TextTerm|separację de facto|5|512|IndexEntry=separacja de facto}} lub {{TextTerm|porzucenie|6|512|IndexEntry=porzucenie (małżonka)}} jednego małżonka przez drugiego nie jest rzadkie w niektórych krajach. Tego rodzaju separowanych należy odróżnić od {{TextTerm|separowanych prawnie|4|512|2|IndexEntry=separowani prawnie}}. Małżeństwa, w których małżonkowie już nie zamieszkują wspólnie, ale które nie zostały prawnie rozwiązane, nazywa się {{TextTerm|małżeństwami rozłączonymi|7|512|IndexEntry=małzenstwa rozłączone|OtherIndexEntry=rozłączone małżeństwa}}. |
=== 513 === | === 513 === | ||
− | {{TextTerm|Unieważnienie małżeństwa|1|513|OtherIndexEntry=małzenstwa unieważnienie}} następuje z wyroku stwierdzającego, że chociaż odbyła się ceremonia ślubna, to jednak nie było {{TextTerm|ważnego małżeństwa|2|513|IndexEntry=ważne małżeństwo|OtherIndexEntry=małżeństwo ważne}}. Chociaż prawnie małżeństwo nie ulega rozwiązaniu przez separację de facto ({{RefNumber|51|2|5}}), to jednak jako {{TextTerm|małżeństwa rozwiązane|3|513|IndexEntry=małżeństwo rozwiązane|OtherIndexEntry=rozwiązane małżeństwo}} rozumie się często wszelkie przypadki zakończenia związku małżeńskiego ({{RefNumber|50|1|3}}), zarówno przez zgon (por. 510), rozwód ({{RefNumber|51|1|1}}), separację prawną ({{RefNumber|51|2|2}}) lub faktyczną (por. {{RefNumber|51|2|5}}), jak też przez unieważnienie małżeństwa. | + | {{TextTerm|Unieważnienie małżeństwa|1|513|OtherIndexEntry=małzenstwa unieważnienie}} następuje z wyroku stwierdzającego, że chociaż odbyła się ceremonia ślubna, to jednak nie było {{TextTerm|ważnego małżeństwa|2|513|IndexEntry=ważne małżeństwo|OtherIndexEntry=małżeństwo ważne}}. Chociaż prawnie małżeństwo nie ulega rozwiązaniu przez separację de facto ({{RefNumber|51|2|-5}}), to jednak jako {{TextTerm|małżeństwa rozwiązane|3|513|IndexEntry=małżeństwo rozwiązane|OtherIndexEntry=rozwiązane małżeństwo}} rozumie się często wszelkie przypadki zakończenia związku małżeńskiego ({{RefNumber|50|1|-3}}), zarówno przez zgon (por. 510), rozwód ({{RefNumber|51|1|-1}}), separację prawną ({{RefNumber|51|2|-2}}) lub faktyczną (por. {{RefNumber|51|2|-5}}), jak też przez unieważnienie małżeństwa. |
=== 514 === | === 514 === | ||
− | {{TextTerm|Ludność zdolna do małżeństwa|1|514}} składa się z ogółu osób odpowiadających warunkom prawnym lub zwyczajowym wymaganym dla zawarcia małżeństwa ({{RefNumber|50|1|4}}); osoby nie spełniające tych warunków stanowią {{TextTerm|ludność niezdolną do małżeństwa|2|514|IndexEntry=ludność niezdolna do małżeństwa}}. Osoby owdowiałe lub rozwiedzione mogą wstąpić w nowy związek małżeński; w związku z tym rozróżnia się pierwsze {{TextTerm|małżeństwa|3|514|IndexEntry=małżeństwa pierwsze|OtherIndexEntry=pierwsze małżeństwa}} i {{TextTerm|małżeństwa dalsze|4|514|OtherIndexEntry=dalsze małżeństwa}}, które czasami nazywa się {{TextTerm|małżeństwami powtórnymi|4|514|2|IndexEntry=małzenstwa powtórne|OtherIndexEntry=powtórne małżeństwa}}. {{TextTerm|Kolejność małżeństwa|5|514|OtherIndexEntry=małżeństwa kolejność}} może być różna dla obu małżonków ({{RefNumber|50|1|5}}), wobec czego termin „pierwsze małżeństwo” jest wieloznaczny, jeżeli nie ustali się z góry czy dotyczy męża, żony, czy obojga małżonków. Niektórzy demografowie stosują termin „pierwsze małżeństwo” tylko do małżeństwa między kawalerem ({{RefNumber|51|5|3}}) i panną ({{RefNumber|51|5|4}}). | + | {{TextTerm|Ludność zdolna do małżeństwa|1|514}} składa się z ogółu osób odpowiadających warunkom prawnym lub zwyczajowym wymaganym dla zawarcia małżeństwa ({{RefNumber|50|1|-4}}); osoby nie spełniające tych warunków stanowią {{TextTerm|ludność niezdolną do małżeństwa|2|514|IndexEntry=ludność niezdolna do małżeństwa}}. Osoby owdowiałe lub rozwiedzione mogą wstąpić w nowy związek małżeński; w związku z tym rozróżnia się pierwsze {{TextTerm|małżeństwa|3|514|IndexEntry=małżeństwa pierwsze|OtherIndexEntry=pierwsze małżeństwa}} i {{TextTerm|małżeństwa dalsze|4|514|OtherIndexEntry=dalsze małżeństwa}}, które czasami nazywa się {{TextTerm|małżeństwami powtórnymi|4|514|2|IndexEntry=małzenstwa powtórne|OtherIndexEntry=powtórne małżeństwa}}. {{TextTerm|Kolejność małżeństwa|5|514|OtherIndexEntry=małżeństwa kolejność}} może być różna dla obu małżonków ({{RefNumber|50|1|-5}}), wobec czego termin „pierwsze małżeństwo” jest wieloznaczny, jeżeli nie ustali się z góry czy dotyczy męża, żony, czy obojga małżonków. Niektórzy demografowie stosują termin „pierwsze małżeństwo” tylko do małżeństwa między kawalerem ({{RefNumber|51|5|-3}}) i panną ({{RefNumber|51|5|-4}}). |
=== 515 === | === 515 === | ||
− | Ludność można podzielić na grupy według {{TextTerm|stanu cywilnego|1|515|IndexEntry=stan cywilny|OtherIndexEntry=cywilny stan}} Osoby {{TextTerm|wolne|2|515|IndexEntry=osoby wolne|OtherIndexEntry=wolne (osoby)}}, o których mówi się czasami jako o {{TextTerm|nieżonatych|2|515|2|IndexEntry=nieżonaci}} i {{TextTerm|niezamężnych|2|515|3|IndexEntry=niezamężne (osoby)}} — a więc {{TextTerm|kawalerowie|3|515}} i {{TextTerm|panny|4|515}} — są to osoby, które nigdy nie zawierały jeszcze związków małżeńskich. Grupa osób w {{TextTerm|stanie małżeńskim|5|515|IndexEntry=stan małżeński|OtherIndexEntry=małżeński stan}}, {{TextTerm|żonatych|6|515|IndexEntry=żonaci}} i {{TextTerm|mężatki|7|515}}, składa się z tych osób, które zawarły związki małżeńskie i których związki nie uległy rozwiązaniu ({{RefNumber|51|0|1}}). O wszystkich osobach poza osobami wolnymi mówimy, że są to {{TextTerm|osoby spoza grupy wolnych|8|515}}. | + | Ludność można podzielić na grupy według {{TextTerm|stanu cywilnego|1|515|IndexEntry=stan cywilny|OtherIndexEntry=cywilny stan}} Osoby {{TextTerm|wolne|2|515|IndexEntry=osoby wolne|OtherIndexEntry=wolne (osoby)}}, o których mówi się czasami jako o {{TextTerm|nieżonatych|2|515|2|IndexEntry=nieżonaci}} i {{TextTerm|niezamężnych|2|515|3|IndexEntry=niezamężne (osoby)}} — a więc {{TextTerm|kawalerowie|3|515}} i {{TextTerm|panny|4|515}} — są to osoby, które nigdy nie zawierały jeszcze związków małżeńskich. Grupa osób w {{TextTerm|stanie małżeńskim|5|515|IndexEntry=stan małżeński|OtherIndexEntry=małżeński stan}}, {{TextTerm|żonatych|6|515|IndexEntry=żonaci}} i {{TextTerm|mężatki|7|515}}, składa się z tych osób, które zawarły związki małżeńskie i których związki nie uległy rozwiązaniu ({{RefNumber|51|0|-1}}). O wszystkich osobach poza osobami wolnymi mówimy, że są to {{TextTerm|osoby spoza grupy wolnych|8|515}}. |
{{SummaryShort}} | {{SummaryShort}} | ||
{{OtherLanguages|51}} | {{OtherLanguages|51}} |
Wersja z 11:24, 21 paź 2009
|
510
Rozwiązanie małżeństwa1 (por. 501--2) polega w zasadzie na zerwaniu wszystkich więzów prawnych wypływających z małżeństwa (501--5). Rozwiązanie małżeństwa usuwa w szczególności przeszkody, jakie istnienie małżeństwa mogłoby stawiać zawarciu nowego związku formalnego (por. 502--3). Rozwiązanie małżeństwa może nastąpić wskutek zgonu jednego z małżonków (501--5); małżonek pozostały przy życiu nazywa się wdowcem2 lub wdową3, zależnie od płci. O osobach owdowiałych4 mówi się, że żyją w stanie wdowieństwa5.
- 1. Małżeństwo rozwiązane — związek formalny (501--2) rozwiązany przez owdowienie lub rozwód (511--1).
- 5. Niektóre społeczeństwa nie uznają powtórnych małżeństw wdów. W niektórych krajach wymagany jest pewien okres wdowieństwa, wynoszący np. 300 dni od zgonu małżonka, aby uniknąć wątpliwości co do ojcostwa (114--6) dzieci pośmiertnych.
511
W tych krajach, gdzie istnieją rozwody1, rozwiązanie małżeństwa może nastąpić przez orzeczenie rozwodu2 dla jednego z małżonków. W niektórych krajach jeden z małżonków (501--5) może się wyrzec3 drugiego. Osoby rozwiedzione4, których małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód, nazywają się zależnie od płci rozwodnikami5 lub rozwódkami6.
512
W wielu krajach, między innymi w niektórych krajach, gdzie prawo przestrzega zasady nierozerwalności małżeństwa1, może jednak istnieć separacja prawna2, która pozwala rozluźnić więzy prawne między małżonkami (501--5), zwalniając ich w szczególności z obowiązku wspólnego zamieszkiwania3. Osoby, których małżeństwo zostało rozwiązane przez separację nazywa się separowanymi4. Rozwiązanie małżeństwa przez separację de facto5 lub porzucenie6 jednego małżonka przez drugiego nie jest rzadkie w niektórych krajach. Tego rodzaju separowanych należy odróżnić od separowanych prawnie4. Małżeństwa, w których małżonkowie już nie zamieszkują wspólnie, ale które nie zostały prawnie rozwiązane, nazywa się małżeństwami rozłączonymi7.
513
Unieważnienie małżeństwa1 następuje z wyroku stwierdzającego, że chociaż odbyła się ceremonia ślubna, to jednak nie było ważnego małżeństwa2. Chociaż prawnie małżeństwo nie ulega rozwiązaniu przez separację de facto (512--5), to jednak jako małżeństwa rozwiązane3 rozumie się często wszelkie przypadki zakończenia związku małżeńskiego (501--3), zarówno przez zgon (por. 510), rozwód (511--1), separację prawną (512--2) lub faktyczną (por. 512--5), jak też przez unieważnienie małżeństwa.
514
Ludność zdolna do małżeństwa1 składa się z ogółu osób odpowiadających warunkom prawnym lub zwyczajowym wymaganym dla zawarcia małżeństwa (501--4); osoby nie spełniające tych warunków stanowią ludność niezdolną do małżeństwa2. Osoby owdowiałe lub rozwiedzione mogą wstąpić w nowy związek małżeński; w związku z tym rozróżnia się pierwsze małżeństwa3 i małżeństwa dalsze4, które czasami nazywa się małżeństwami powtórnymi4. Kolejność małżeństwa5 może być różna dla obu małżonków (501--5), wobec czego termin „pierwsze małżeństwo” jest wieloznaczny, jeżeli nie ustali się z góry czy dotyczy męża, żony, czy obojga małżonków. Niektórzy demografowie stosują termin „pierwsze małżeństwo” tylko do małżeństwa między kawalerem (515--3) i panną (515--4).
515
Ludność można podzielić na grupy według stanu cywilnego1 Osoby wolne2, o których mówi się czasami jako o nieżonatych2 i niezamężnych2 — a więc kawalerowie3 i panny4 — są to osoby, które nigdy nie zawierały jeszcze związków małżeńskich. Grupa osób w stanie małżeńskim5, żonatych6 i mężatki7, składa się z tych osób, które zawarły związki małżeńskie i których związki nie uległy rozwiązaniu (510--1). O wszystkich osobach poza osobami wolnymi mówimy, że są to osoby spoza grupy wolnych8.
|